Hà Linh
Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan (Ảnh: AFP).
Thủ tướng Nikol Pashinyan đã phát biểu trước quốc hội Armenia ngày 12/6 rằng Armenia có thể sẽ rời khỏi Tổ chức Hiệp hội An ninh và Hợp tác Ở châu Âu (CSTO) trong tương lai.
Armenia là một trong những thành viên sáng lập của CSTO và đã tham gia liên minh quân sự này từ năm 1992. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Yerevan và CSTO đã trở nên căng thẳng trong năm vừa qua, khi Armenia cáo buộc CSTO không thể ngăn chặn việc Bắc Kavkaz kế bên Azerbaijan giành lại quyền kiểm soát vùng Nagorno-Karabakh (Azerbaijan hiện gọi là Vùng kinh tế Karabakh) thông qua biện pháp quân sự.
Trước đó, vào tháng 9/2023, Azerbaijan đã hành động và chiếm quyền kiểm soát vùng đất mà cộng đồng quốc tế công nhận là của họ. Vào tháng 2/2024, ông Pashinyan đã công bố rằng Armenia tạm thời đình chỉ việc tham gia CSTO, lý do là "hiệp ước không còn có hiệu lực với Yerevan nữa".
Trong một phần phiên hỏi đáp tại quốc hội ngày 12/6, Thủ tướng Pashinyan cáo buộc một số thành viên của CSTO, cùng với Azerbaijan, có "âm mưu gây hấp đấu" chống lại Armenia, nhưng không cung cấp bằng chứng hay tên cụ thể.
Khi một nghị sĩ hỏi liệu Armenia có rời khỏi CSTO hay không, ông Pashinyan đã trả lời: "Chúng ta sẽ rời đi".
Ông lưu ý rằng quyết định về việc Armenia rời CSTO vẫn chưa được đưa ra. "Chúng ta sẽ quyết định thời điểm rời đi", ông nói.
Ông không muốn thông báo sớm về vấn đề này và khẳng định rằng Yerevan "sẽ không quay trở lại" với tư cách thành viên CSTO đầy đủ và "không còn lựa chọn nào khác" ngoài việc rút khỏi liên minh.
Bộ trưởng Ngoại giao Armenia, Ararat Mirzoyan, sau đó đã làm sáng tỏ hơn về ý kiến của ông Pashinyan. Ông Mirzoyan cho biết rằng Thủ tướng Armenia không đề cập việc bắt đầu quá trình rút khỏi CSTO mà chỉ nêu rõ rằng điều này có thể xảy ra trong tương lai.
Quan hệ giữa Nga và đồng minh truyền thống, Armenia, đã trở nên căng thẳng trong thời gian qua.
Armenia cảm thấy không hài lòng với Nga vì cho rằng Moscow không có những hành động mạnh mẽ đủ để hỗ trợ đồng minh CSTO trong cuộc xung đột với Azerbaijan tại Vùng kinh tế Karabakh. Đây là khu vực được cộng đồng quốc tế công nhận thuộc về Azerbaijan nhưng có đa số dân là người Armenia.
Sau khi Azerbaijan giành lại quyền kiểm soát tại Vùng kinh tế Karabakh vào năm 2023, Armenia cho biết họ nhiều lần cảm thấy Moscow làm họ thất vọng và muốn xây dựng mối quan hệ mật thiết hơn với phương Tây. Tuy nhiên, Armenia cũng đã khẳng định họ không có kế hoạch gia nhập NATO.
Vào ngày 11/6, Mỹ và Armenia đã tuyên bố sẽ nâng cấp mối quan hệ song phương lên "đối tác chiến lược".
Trong tháng 4, Moscow đã khuyến nghị Armenia không được lừa dối bởi phương Tây và không nên lạc lối. Bộ Ngoại giao Nga cho biết: "Rõ ràng phương Tây đang cố gắng biến Armenia thành công cụ cho các kế hoạch cực kỳ nguy hiểm của họ ở Nam Kavkaz".
Nga cho rằng phương Tây đã đưa ra những "lời hứa không chắc chắn" cho Armenia, nhằm đẩy quốc gia này rời khỏi CSTO và Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU), cũng như có thể khiến Moscow thu hồi các căn cứ quân đội ở quốc gia đồng minh.
Trước đó, Ngoại trưởng Nga, Sergey Lavrov, đã cáo buộc chính phủ Armenia cố gắng "vặn vẹo lịch sử" trong việc phá vỡ quan hệ với Moscow. Ông tỏ ra không quá lạc quan về mối quan hệ với Armenia.
Ông Lavrov cũng nhấn mạnh rằng Armenia không nhắc đến sự hỗ trợ mà họ đã nhận từ CSTO và cho biết Nga đã lên tiếng bảo vệ lợi ích của Armenia trong những thời điểm khó khăn.
